ÖZBAKIM BECERİLERİ

ÇOCUKLARDAKİ ÖZBAKIM BECERİLERİNİ GELİŞİMİNİ DESTEKLEYİCİ ETKİNLİKLER

ÖZBAKIM BECERİLERİNİ GELİŞİMİNİ DESTEKLEYEBİLMEK İÇİN NELER YAPABİLİRSİNİZ?

Bedeniyle ilgili temizlik kurallarını uygulaması için, yetişkin desteğinin azaltılarak beden temizliğine ilişkin davranışları göstermesi, çocuğun sorumluluk, mahremiyet, öz yeterlilik, başarma duygusu gibi birçok alanı destekleyen önemli bir çalışma alanıdır. Ebeveynlerin, özellikle anneanne/babaannelerin bu konuda daha yardımcı olduğu alanlarda çocuğun gelişiminin geride kaldığını üzülerek gözlemlemekteyiz.

Giyinme ile ilgili işleri yapması için,  Giysilerini, ayakkabılarını çıkarması, giymesi, düğme açıp/ kapatması, ayakkabı bağcıklarını çözüp/bağlaması için önce model olma, fiziksel yardım, sonrasında kendi kendine yapmasını beklemelisiniz. Evden çıkmadan belli bir süre önce çocuğunuza hazırlanması gerektiğini hatırlatarak, yeterli zaman tanımış olabilirsiniz. Aynı anda hazırlanmamız yeni öğrenilen bir beceri için imkansız olabilir öyle değil mi ?

Çıkarma ve giyme eylemlerinde; düğme açma/kapama, fermuar açma/kapama, çıt çıt açma/kapama, ayakkabılarını çıkarma-giyme, ayakkabı bağcıklarını çözme/bağlama ve cırt cırt açma/kapama gibi becerileri oyuncaklarının bazı parçalarına ekleyerek de çalışabilirsiniz.

Yaşam alanlarında gerekli düzenlemeler yapması için, Ev ve okuldaki eşyaları temiz ve özenle kullanır, toplar, katlar, asar, yerleştirir gibi her ebeveynin isteği olan davranışlarda da model olma, yardımla nasıl yapılacağını öğretme basamaklarını kullanmalısınız. Bu uygulamalar sırasında çocuğunuz tabi ki çok çok iyi nitelikte yapamayabilir. ASLA dur böyle olmadı ben yaparım, diyerek tekrar biz yapmıyoruz. Bu durumda çocuğunuzun çıkaracağı sonuçlar neler olabilir? " Ben yetersizim, annem benim yaptıklarımı beğenmiyor, nasılsa annem yapar ben yapmasam da olur" üzgünüm ama bu düşünceler çocukların dile getirdikleri cümleler. Bu nedenle bir sorumluluk artık ona aitse, fırsat verin ustalaşsın J

Yeterli ve dengeli beslenmesi için,  Çocuğun kendi kendine yemek yemesi ve beslenme araç gereçlerini uygun bir şekilde kullanması desteklenmelidir. Bu süreçte çocuğa sunulan besinlerin yeterli ve dengeli olmasına dikkat edilmelidir. Bilgisayar, tv karşısında ne yediğinden habersiz sadece kaşıkların arka arkaya sıralanması beslendiği anlamına gelmiyor. Yemek rutinleri oluşturmalısınız. Saat, mutfak masası, öncesinde bir şey yememek, hazırlanan her yemekten az da olsa yenilmesi kuralı gibi. Mevsimsel sebzeleri markette, pazarda fark edip yararları hakkında araştırmalar yapabilirsiniz.

Dinlenmenin önemini anlaması için, : Çocuklara dinlenmenin sadece uyumak olmadığı, farklı şekillerde (uzanmak, müzik dinlemek vb.) de dinlenilebileceği mutlaka belirtilmelidir. Kişisel dinlenme zamanı oluşturarak, bireysel zaman geçirerek dinlenme konusunda model olabilirsiniz. Bu çalışma ile karşısındakine saygı duyma, kendi sevdiği etkinliklere yer vererek kendini tanıma fırsatları oluşturabilirsiniz. "ben çok yoruldum, birazdan mola vereceğim. Dinleneceğim. Bunun için kahve içmeyi düşündüm. Sen kendine nasıl bir dinlenme planlıyorsun gibi"  süreci oluşturabilirsiniz.

Günlük yaşam becerileri için gerekli araç ve gereçleri kullanması için,Çocuğunuza hem beslenme ve öz bakım için gerekli araç gereçleri (kaşık, çatal, bıçak, sabun, şampuan, tarak, diş fırçası, havlu, tuvalet kâğıdı gibi) hem de evde ve okulda temizlik ve toplanma için gerekli araç ve gereçleri (toz bezi, süpürge gibi) kullanabilmesi için gerekli fırsatlar verebilirsiniz. .

Kendini tehlikelerden ve kazalardan koruması için, Temel güvenlik kurallarının yanı sıra gerekli durumlarda ihtiyaç duyulan güvenlik kuralları hakkında çocuklarınızı bilgilendirmelisiniz. Örneğin, çocukların arabanın ön koltuğunda oturmaması gerekir. Arabada emniyet kemeri takılmalıdır. Arabanın camından ve pencereden sarkmamak gerekir. Kibritle oynamamak gerekir. Yanan ocak, soba ve ütüden; bıçak gibi kesici aletlerden uzak durmak gerekir. Küçük nesneleri ağıza, buruna, kulağa sokmak tehlikelidir. Tanımadığı kişilerin yanına gitmek, tanımadığı kişilerden yiyecek/içecek almak doğru değildir. Uzun süre TV/bilgisayar başında zaman geçirmek doğru değildir. Bilinmesi gerekli telefon numaraları şunlardır; Anne babasının veya acil durumlarda ulaşabileceği bir büyüğünün telefon numarası, Polis, Acil yardım, Yangın, Orman yangını gibi. Ayrıca bu numaraların sadece ihtiyaç duyulduğunda aranması gerektiği vurgulanmalıdır.

Sağlığı ile ilgili önlemler alması için,  Sağlıklı yaşamın en önemli koşullarının yeterli ve dengeli beslenme, yeterince dinlenme/uyku ve gerekli beden hareketlerini yapma olduğu unutulmamalıdır. Çocuğunuzun bu konulardaki düşüncelerini/ bilgilerini ifade etmelerine fırsat verebilirsiniz. Doğru tutumlar kazanabilmeleri için gerekli önlemler alabilirsiniz. Sık rastlanan çocuk hastalıkları, bunlardan korunma yolları ve sağaltım yolları hakkında bilgilendirici etkinlikler yapabilirsiniz.

 Atılım Anaokulu Rehberlik Servisi

Kaynak: MEB Okul Öncesi Eğitim Programları